Бүген Татарстан Фәннәр аадемиясендә «Халыклар һәм төбәкләр язмышында 1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышы» дигән халыкара фәнни конференциясе ачылды. Республика җитәкчелеге исеменнән анда катнашучыларга ТР Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин мөрәҗәгать итте. Конференцияне ачуда ТР Премьер-министры урынбасары Ләйлә Фазлыева, ТР Фәннәр академиясе президенты Рифкать Миңнеханов, Россия Фәннәр академиясенең Россия тарихы институты директоры Юрий Петров, Россиянең һәм кайбер чит илләрнең академик җәмәгатьчелеге вәкилләре, чит дәүләтләрнең Казанда теркәлгән дипломатик вәкиллекләре җитәкчеләре катнашты.

Конференциядә катнашучыларны Татарстан җитәкчелеге исеменнән сәламләп, республика парламенты башлыгы тарихның объектив битләрен каралту һәм фальсификацияләү, милләтара мөнәсәбәтләрне тотрыксызландыру омтылышларына юл куелмаска тиешлекне искәртте. "Бу безнең конституцион бурычыбыз һәм шуңа күрә бабаларыбызның сугышчан данын махсус операция фронтларында дәвам итүчеләрнең батырлыгын данларга тиешбез, - диде Фәрит Мөхәммәтшин. - Күпме генә дистә еллар үтсә дә, күп милләтле халкыбызның Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 80 еллыгын 9 майда билгеләп үтәчәкбез. Юбилей елында тагын бер тапкыр безнең уртак җиңүебездә күп милләтле Татарстанның урынын һәм ролен аерым хис һәм горурлык белән билгеләп үтәсем килә. Татарстанда туып-үскән 700 меңгә якын кеше сугышка алына. Өстәвенә, Татарстан хәрби резервлар алачыгы булган. Биредә 180 меңнән артык кеше хәрби әзерлек узган ике авиация һәм җиде укчы дивизия, дистәләрчә аерым полк һәм батальон, ә тагын танк бригадасы, зенит-артиллерия полкы һәм башка хәрби берләшмәләр оештырылган".

Фәрит Мөхәммәтшин сүзләренчә, 353 татарстанлыга Советлар Союзы Герое исеме бирелгән, 51 фронтовик Дан орденының тулы кавалеры булган. Республика үзендә 70тән артык завод һәм фабрика, Финанслар комиссариаты, СССР Дәүләт банкы һәм башка кайбер ведомстволарны (гомумән алганда 266 меңнән артык кеше) кабул иткән. Казанга СССР Фәннәр Академиясенең 33 институты, ике меңгә якын фәнни хезмәткәре күченеп килгән, алар арасында 39 академик һәм 44 әгъза-корреспондент булган.

"Һич арттырмыйча әйтәм, Бөек Ватан сугышы барышында безнең республика чыныкты, ныгыды, җиңүчеләр дәүләтенең ныклы нигезенә әверелде, - дип билгеләп үтте ТР Дәүләт Советы Рәисе. - Авыр шартларга карамастан, сугыштан соңгы дистә еллар Татарстан өчен алгарышлы социаль-икътисади үсеш чоры булды. Һәм, әлбәттә, 1945 елның җиңүле язы өчен республиканың һәм бөтен Ватаныбызның чамадан тыш кыйммәтле бәя түләвен һәрвакыт истә тотачакбыз".

Фәрит Мөхәммәтшин фронтовик ветераннар саны елдан-ел сирәгәя баруын билгеләп үтте, соңгы 10 елда гына да Татарстанда Бөек Ватан сугышында катнашучы ветераннар саны 80 меңнән 9 меңгә кадәр кимегән. "Республика барлык чаралар белән дә ветераннар турында кайгыртуын дәвам итә, торак шартларын яхшырту, медицина хезмәте күрсәтү, бирелгән ташламаларны төгәл үтәү мәсьәләләре хәл ителә, - дип ассызыклады Татарстан парламенты җитәкчесе. – Президент указы буенча федераль түләүләргә өстәп, республика Рәисе Бөек Ватан сугышында катнашучыларга һәм инвалидларга, блокадачыларга, балигъ булмаган концлагерь тоткыннарына 50 мең сум, тыл хезмәтчәннәренә һәм катнашучыларның тол хатыннарына 10 мең сум түләргә карар кылды".

Фәрит Мөхәммәтшин Россиянең Җиңүгә керткән өлешенә багышланган чараларның актуальлеген искә төшерде. "Төрле трибуналардан кабат-кабат дөреслекне җиткерәчәкбез, ышанычлы аргументлар белән, ул кырыс елларның вакыйгаларын искә төшерәчәкбез, - диде ул. - Батырлык, ныклык һәм каһарманлык күрсәтеп, СВОда катнашучыларыбыз ата-бабаларыбызның данлы сугышчан традицияләрен дәвам итәләр, Ватаныбызны, гражданнар иминлеген, Россиянең суверенитетын һәм бәйсезлеген саклыйлар. Татарстаннан 15 кеше Россия Герое исеменә лаек булды, 2 меңгә якын кеше Батырлык ордены белән бүләкләнде. СВОның беренче көннәреннән үк республика халкы бөтен ил белән бергә алгы сызыктагы хәрби хезмәткәрләргә ярдәм итә. Сугышчыларга һәм аларның гаилә әгъзаларына закон чыгару өлешендә ярдәм итү мәсьәләләрен хәл итәбез. Республика рәисе Рөстәм Миңнеханов инициативасы белән «Геройлар вакыты» федераль кадрлар программасының республика аналогы - «Батырлар» проекты эшләтеп җибәрелде".

Татарстан Дәүләт Советы Рәисе фикеренчә, Россия үз илен ярату, Ватанга хезмәт итү һәм аның язмышы өчен җаваплылык, шәфкатьлелек, гаделлек, рухи байлыкны матди яктан өстен күрү кебек мәңгелек кыйммәтләргә тугры кала. Фәрит Мөхәммәтшин конференциянең йомгаклау документлары төрле юнәлешләрдә пропаганда-патриотик эштә академик бергәлекнең зур ярдәме булачагына ышаныч белдерде.

Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары, Татарстанда Ватанны саклаучы елын үткәрү буенча оештыру комитеты рәисе урынбасары Ләйлә Фазлыева тәкъдиме буенча конференциядә катнашучылар Ватанны саклап шәһид булганнарны бер минут тынлык белән искә алдылар. "Ватан тарихи дөреслектән башлана, - диде ул. - Безнең конференция һәм аның фәнни мирасы җәмгыятебез өчен гаять мөһим. Алар тарихчы галимнәр һәм җәмгыять белгечләре эшендә алыштыргысыз материал булачак. Ышанам, конференция җәмгыятьнең үз тарихына мөнәсәбәте турындагы күп кенә сорауларга җавап бирер".

Конференциядә катнашучыларны шулай ук ТР Фәннәр академиясе президенты Рифкать Миңнеханов сәламләде, ул Татарстанның совет халкының Бөек Ватан сугышында җиңүенә керткән зур өлешен билгеләп үтте. Аның сүзләренә караганда, Ватанны саклаучылар елы кысаларында ТР Фәннәр академиясе "Татарлар Ватанга хезмәттә" дигән мәгърифәтчелек проектын басмага әзерли. Проект өстендә Татарстан галимнәре дә, Россия тарихының әйдәп баручы институтлары да эшли.

Конференциянең тематик секцияләр форматындагы эше ике көн дәвам итәчәк.