Бүген Дәүләт Советы утырышында депутатлар 2022 елда Татарстан Республикасында Бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкил эшчәнлеге һәм республикада бала хокукларын һәм законлы мәнфәгатьләрен үтәү турында доклад тыңладылар. Балалар омбудсмены доклады ел саен парламент сессиясендә карала, һәм быел инде 13 нче тапкыр тыңлана.

Татарстан Республикасында Бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкил Ирина Волынец билгеләп үткәнчә, узган ел вәкаләтле вәкил аппаратына гражданнарның 1758 мөрәҗәгате кергән, тагын 900 дән артык мөрәҗәгать вәкаләтле вәкилнең җәмәгать ярдәмчеләре адресына җибәрелгән. 358 мөрәҗәгать тикшерүгә алынган, шуларның 49%ы хәл ителгән. «Калган мөрәҗәгатьләр контрольдә кала һәм прокуратура органнары, балигъ булмаганнарның күзәтүчесезлеген һәм хокук бозуларын профилактикалау системасы субъектлары белән үзара хезмәттәшлектә хәл ителә», - дип ассызыклады Ирина Волынец. 

Узган ел профильле министрлыклар һәм ведомстволар, прокуратура органнары катнашында 266 тапкыр гражданнарны кабул итү уздырылган.

Ирина Волынец 112 телефоны хезмәте аша кергән һәм җәмәгать резонансы алган балаларның хокукларын бозу фатларында аерым тукталды. Тикшерү нәтиҗәләре буенча хокук бозуларны бетерү буенча чаралар күрү турында вәкаләтле вәкилнең 46 бәяләмәсе һәм тәкъдимнәре чыгарылган.  Балалар омбудсмены билгеләп үткәнчә, вәзгыять балалар мәнфәгатьләрендә хәл ителгән.

Бала хокукларын яклау буенча вәкаләтле вәкил тарафыннан узган елда системалы мәсьәләләрне хәл итү өчен федераль һәм республика норматив-хокукый актларына үзгәрешләр кертү инициативасы белән чыккан. Ирина Волынец әйтүенчә, 18 яшькә җитмәгән затларга алкогольсез энергетик эчемлекләрне сатуны тыю турындагы закон проектын эшләү турындагы инициатива нәтиҗәле булган.

 "Безнең республика позициясе тиешле федераль закон проектын эшләү турында карар кабул итүгә ярдәм итте, - дип белдерде Татарстан Республикасында бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкил, - Кулланучылар хокукларын яклау һәм кеше иминлеге өлкәсендә күзәтчелек буенча федераль хезмәт, Россия Хөкүмәте Рәисе урынбасары Татьяна Голикова һәм Дәүләт Думасы депутатлары Россиянең барлык төбәкләрендә балигъ булмаганнарга  энергетик эчемлекләрне сатуны тыюны хупладылар".

Узган елда Бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкил тарафыннан 20 проект гамәлгә ашырылган ("Менталь сәламәтлек", "Балачакны яклау өчен медиация", "Аңлы ата-аналар мәктәбе" һәм башкалар).

Ирина Волынец үз докладында шулай ук аерым игътибар таләп итә торган актуаль мәсьәләләрне билгеләде. "Балаларның гаиләгә хокукларын яклау мәсьәләләре һәм гаилә элемтәләре мөрәҗәгатьләр саны буенча беренче урында тора, – диде ул, – баланың гаиләгә хокукларын бозуның төп сәбәбе – гаиләнең имин булмавы. Шуңа күрә әлеге социаль авыруны иртә ачыклау һәм бетерү системасын үстерү вәкаләтле вәкилнең игътибар үзәгендә кала».

Ирина Волынец инвалид балалары булган имин булмаган гаиләләр, социаль яклау органнарында исәптә булган гаиләләр, шулай ук социаль куркыныч хәлдәге гаиләләр санын арттыру фактларына да игътибар итте. Шулай ук социаль приютларда бер елдан артык торучы балалар саны да арта.

"Гаиләдә имин булмаган хәлне бәяләүгә формаль якын килү фактлары кала, - дигән борчуын белдерде Ирина Волынец, - шундый ситуацияләрнең берсе – 2022 елның ноябрендә, әни кешенең кечкенә кызын кыйнап, баланың әтисенең игътибарын җәлеп итү өчен шул мизгелне видеога төшерүе резонанслы вакыйга булды. Үткәрелгән тикшерү нәтиҗәләре буенча, әлеге гаилә буенча өч сигнал картасы чыгарылган, шуларның берсе Бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкил тарафыннан узган елның июнендә үк, аннары октябрьдә - полициядән. Тикшерү үткәрүгә һәм карар кабул итүгә формаль рәвештә генә якын килү баланың хокукларын бозуга китерде ".

Барлыгы «Вызовы 112» проекты кысаларында вәкаләтле вәкил аппараты тарафыннан балаларның имин булмавы турында 339 сигнал картасы булдырылган, 60 гаилә ведомствоара исәпкә куелган.

Ирина Волынец сүзләренә караганда, ата-аналарның аерылышу вәзгыятендә балаларны тәрбияләү хокуклары турындагы бәхәсләрләрдә  балаларның хокукларын яклау мәсьәләләре кискен булып кала. "Бу гаилә тематикасы буенча мөрәҗәгатьләр санының 37% ын тәшкил итә, - диде ул, - быел без "Балалыкны яклауга медиа" проектын эшләтеп җибәрдек, судтан алда җайга салу этабында мөнәсәбәтләрдә кризис кичерә торган парларга ярдәм итү һәм гаиләне саклауда максималь ярдәм күрсәтү мөһим".

Вәкаләтле вәкил адресына һәр бишенче мөрәҗәгать мәгариф мәсьәләләре белән бәйле, аларның яртысы диярлек балалар бакчасында урын булмауга кагыла. “Бүгенге көндә республика балалар бакчаларында 24 меңгә якын буш урын булуга карамастан, ата-аналарның бер өлеше тәкъдим ителгән вариантлардан аларның территориаль мөмкинлекләре буенча таләпләр үтәмәү сәбәпле баш тарта, - дип билгеләп үтте Ирина Волынец, - балалар бакчасын ремонтлау мәсьәләсе дә актуаль булып кала. Казанда гына да 153 мәктәпкәчә белем бирү учреждениесендә һәм 34 өстәмә белем бирү учреждениесендә капиталь ремонт таләп ителә».

Татарстан Республикасында Бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкилнең доклады депутатларда күп кенә сораулар тудырды. Аерым алганда, парламентарийларны буллинг һәм мәктәп конфликтларын профилактикалау, гомуми белем бирү учреждениеләрендә урыннар җитмәү, бигрәк тә яңа торак комплексларда урын җитмәү, балигъ булмаганнар арасында суицидлар саны арту һ.б. мәсьәләләре кызыксындырды.

Вәкаләтле вәкил доклады игътибарга алынды. Шулай ук дәүләт хакимияте органнары адресына кайбер тәкъдимнәр кабул ителде.