Бүген Казанда, республиканың Милли музеенда Дәүләт Советының утыз еллыгына багышланган «Татарстан Республикасы Дәүләт Советы: дуслык һәм хезмәттәшлекнең истәлекле символлары» дип аталган күргәзмә ачылды. Беренче чакырылыш Дәүләт Советының беренче утырышы 1995 елның 30 мартында узган. Республика җитәкчелеге исеменнән кунакларны һәм күргәзмәдә катнашучыларны Дәүләт Советы Рәисе Фәрит Мөхәммәтшин сәламләде. Экспозицияне ачу тантанасында Дәүләт Советы депутатлары, Татарстан парламенты ветераннары, Казанда аккредитацияләнгән чит дәүләтләрнең дипломатик вәкиллекләре, профильле министрлыклар һәм ведомстволар җитәкчеләре, киң җәмәгатьчелек вәкилләре катнашты.

«Дәүләт Советының утыз еллыгы – республиканың иҗтимагый-сәяси һәм парламент тормышында мөһим вакыйга, – дип басым ясады Фәрит Мөхәммәтшин. – 30 ел элек Татарстан парламентын Дәүләт Советы дип атап, без республиканың дәүләтчелеген ассызыкладык. Шул вакыттан бирле депутатларның Татарстанның беренче Президенты Минтимер Шәймиев, ә бүген республика Рәисе Рөстәм Миңнеханов белән тыгыз хезмәттәшлектәге сайлаучыларның көнүзәк мәсьәләләрен хәл итүгә, Татарстан Республикасын алга таба үстерү өчен законнар базасын ныгытуга юнәлдерелгән».

Фәрит Мөхәммәтшин билгеләп үткәнчә, депутатлар һәм барлык чакырылышлар парламенты илдәге һәм җәмгыятьтәге үзгәрешләр белән «бергә атладылар», еш кына хәтта законнар әзерләү һәм кабул итүдә вакытны да узып та киттеләр. «Татарстанның хәзерге парламентаризмы тарихы төрле вакыйгаларны һәм күренекле депутатларны хәтерли, – диде ул. – Парламент эшчәнлеге җәмгыять үсеше өчен гаять мөһим. Нәкъ менә хакимиятнең закон чыгару органы уртак максатларга ирешү өчен төрле фикердәге, сәяси карашлы кешеләрне берләштерергә тиеш. Парламентыбызда плюрализм, төрле сәяси партия һәм хәрәкәт вәкилләре булу үзара хезмәттәшлеккә беркайчан да комачауламады, чөнки беренче чиратта һәрвакыт республика һәм гражданнар өчен җаваплылык хисе булды. Парламентның нәтиҗәле эше, ныклы законнар базасы нәтиҗәсендә Татарстан Россиянең терәк төбәгенә әйләнде».

Парламент җитәкчесе фикеренчә, күргәзмә Дәүләт Советының күп яклы эшчәнлеген ача, шул исәптән парламентара хезмәттәшлекне үстерү өлешендә дә. Бу хакта Милли музейда оештырылган экспозиция экспонатлары да сөйли.

Республика Иҗтимагый палатасы рәисе, беренче чакырылыш Дәүләт Советы депутаты Зилә Вәлиева, Татарстан Һөнәри парламенты эшчәнлегенең беренче еллары турындагы истәлекләре белән уртаклашып, барлык парламент дискуссияләренең, Дәүләт Советындагы капма-каршы фикерләрнең һәм позицияләрнең төп максаты һәрвакыт Татарстан һәм республика гражданнары мәнфәгатьләрен яклау булып калуын билгеләп үтте. «Бу мәсьәләдә без барыбыз да бердәм команда булдык, һәм бу безгә төп законнарны кабул итүдә ярдәм итте, аларның күбесе яңадан эшләнде, – дип ассызыклады Зилә Вәлиева, – безнең күз алдында булган тарихның музей кыйммәтенә әверелүе игътибарга лаек». 

Казанда аккредитацияләнгән чит ил вәкиллекләренең дипломатик корпусы башлыклары исеменнән чыгыш ясаган  Казахстан Республикасының Казандагы Генераль консулы Ерлан Искаков тантанада катнашучыларны Татарстан Дәүләт Советының 30 еллыгы белән котлады. «Бу еллар эчендә Татарстан Дәүләт Советы Дәүләт төзелеше системасын үзгәртеп кору, Россия җәмгыятенең социаль-икътисадый тормышының барлык өлкәләрендә мөһим реформалар чорын узды, – диде ул. – Республика парламенты сәяси үзгәрешләр барган, Татарстанның Россия халыкларының зур гаиләсендә үз урынын алган чорларда вакыйгалар үзәгендә булды. Бөтен дөньяда Татарстан парламентаризмының Россия Федерациясенең алга таба үсешенә, күпсанлы милләт һәм конфессия вәкилләре белән беррәттән толерантлык һәм үзара ихтирамның күркәм традицияләрен саклауга һәм арттыруга керткән өлешен бәялиләр».

Татарстан депутатлар корпусының прогрессив башлангычларының һәм инициативаларының республиканың заманча икътисадын ныгытудагы ролен югары бәяләп, Ерлан Искаков Татарстанның чит ил партнерлары белән эшләүгә, Дәүләт Советының тышкы элемтәләренә аерым игътибар бирүен билгеләп үтте. «Төбәк дәрәҗәсендә парламент дипломатиясе аша үзара багланышларны, сәүдә-икътисадый һәм фәнни-техник хезмәттәшлекне үстерә алабыз», – дип йомгаклады сүзен  Генераль консул.      

Бүген Милли музейда ачылган күргәзмә андагы экспонатлар аша Татарстан Дәүләт Советының парламентара элемтәләренең 30 еллык тарихы турында сөйли Алар арасында Россия һәм чит ил делегацияләре визитлары барышында алынган сувенирлар, дәүләт, төбәк һәм муниципаль символика, республика предприятиеләре продукцияләренең күргәзмә үрнәкләре, республика шәһәрләре һәм районнары халкының рәсемнәре һәм бүләкләре бар.

Экспонатлар арасында – Беларусь һәм Россия Берлеге Парламент Собраниесе комиссиясеннән бәллүр кубок; мамонт теше – Саха (Якутия) Республикасы Дәүләт Собраниесеннән  (ил Тумэн) Дәүләт Советына бүләк; РФ ФС Федерация Советы Рәисе Валентина Матвиенкодан декоратив панно, «Казан вертолет заводы» АҖнән өстәл сувениры – Казан өстендә очып йөрүче вертолет моделе, ул Златоуст корыч гравюрасы техникасында эшләнгән, Бөтенкытай Халык Вәкилләре Җыелышының Даими комитеты Рәисе Чжан Дэцзяннан ваза; Казахстан Үзәк сайлау комиссиясе делегациясеннән «Атка атланган җайдак» статуэткасы, Луганск Халык Республикасы делегациясеннән «Үзебезнекеләрне ташламыйбыз!» истәлек монетасы, Башкортостан Республикасы делегациясеннән милли киемнәр һәм башка бик кызыклы әйберләр. Экспонатларның бер өлеше беренче тапкыр күрсәтелә.

Күргәзмәдә ТР Дәүләт Советы музее һәм ТР Милли музее фондларыннан экспонатлар тәкъдим ителгән.

Күргәзмә 2025 елның 30 маена кадәр эшләячәк.