Бүген Татарстан авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгында Экология, табигатьтән файдалану, агросәнәгать һәм азык-төлек сәясәте комитетының һәм комитет каршындагы Эксперт советының күчмә уртак утырышы булды, анда парламентарийлар Татарстанда авыл хуҗалыгы җирләреннән файдалану өлкәсендә хокук куллану практикасы мәсьәләләре буенча фикер алыштылар. Моннан тыш, комитет утырышында республиканың Экология кодексына һәм җир асты байлыкларыннан файдалану өлкәсендәге аерым мәсьәләләрне җайга салу турындагы республика законына үзгәрешләр кертү турындагы закон проекты каралды. Утырышны Экология, табигатьтән файдалану, агросәнәгать һәм азык-төлек сәясәте комитеты рәисе Азат Хамаев үткәрде.

Татарстанда туфракның уңдырышлылыгы турындагы «Татарский «ЦАС» ФДБУ директоры Әнәс Локманов чыгыш ясады. «Әгәр республиканың гомуми мәйданы 6 млн.783 мең га булса, 4,5 млн. га диярлек авыл хуҗалыгы җирләре, - дип билгеләп үтте Әнәс Локманов. - Республикада миллион гектардан артык әче туфрак исәпләнә, бу тикшерелгән чәчүлек мәйданының 44% тәшкил итә. Әче туфрак булу авыл хуҗалыгы культураларыннан югары һәм тотрыклы уңыш алуны чикләүче төп факторларның берсе булып тора».

Әнәс Локманов туфракның уңдырышлылыгын киметү проблемасына аерым тукталды. «Татарстанның 125 авыл хуҗалыгы предприятиесе туфракның уңдырышлылыгы сизелерлек кими торган критериега эләгә, – дип басым ясады ул. – Ел саен без 20 мең гектарга якын шундый җирне ачыклыйбыз. Шул ук вакытта Краснодар, Ставрополь, Ростов-Доннан коллегаларыбыз аларда мондый мәйданнарның бер гектар да булмавын билгеләп үтәләр».

Экология, табигатьтән файдалану, агросәнәгать һәм азык-төлек сәясәте комитеты рәисе урынбасары Нәҗип Хаҗипов Татарстанда туфракның уңдырышлылыгы кимүгә төньяк районнарның, аерым алганда, Кукмара һәм Саба районнарының ни өчен күбрәк дучар булуы белән кызыксынды. «Бу районнарда үзенчәлекле рельеф-дулкынлы-калкулыклы, туфрак эрозиясе көчәя, туфрак юыла», – дип билгеләп үтте Әнәс Локманов.

Туфракның уңдырышлылыгын киметү һәм аның туклыклы элементларын югалту проблемасының актуальлеген Татарстан Республикасы Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгының игенчелек тармакларын үстерү бүлеге башлыгы Ирек Садыйков та билгеләп үтте. «Татарстанда 2019 елдан авыл хуҗалыгы товар җитештерүчеләре өчен минераль ашламалар сатып алуга чыгымнар өлешен субсидияләү программасы гамәлдә, – дип билгеләп үтте Ирек Садыйков. – Соңгы елларда үзләштерелүчәнлекнең югарырак проценты исәбенә ашламаларның сыек формаларын куллану арта. Бу чыгымнарны сизелерлек киметергә һәм минераль туклануны оптималь балансларга мөмкинлек бирә».

Татарстанда «Авыл яши» проектын гамәлгә ашыру турында комитет утырышында Татарстан Республикасы авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры урынбасары Рөстәм Гайнуллов сөйләде.

Проект 2023 елдан республиканың дүрт пилот районында: Әгерҗе, Апас, Баулы һәм Балтач районнарында гамәлгә ашырыла. «Аның максаты – авыл эшкуарларына агробизнеска ярдәм итү формалары һәм иң яхшы практик технологияләрне куллану турында мәгълүмат бирү, – дип билгеләп үтте Рөстәм Гайнуллов. – Әлеге проект, барыннан да элек, авылларны саклап калуга һәм торгызуга, кече һәм урта эшкуарлыкның көндәшлеккә сәләтен арттыруга һәм авыл хуҗалыгының төрле юнәлешләре буенча мәгълүмати методик база булдыруга юнәлдерелгән. 35 юнәлешне үз эченә алган укыту программасы эшләнде. Укулар тематикасы дәүләти җайга салу һәм дәүләт ярдәме чаралары, фермер хуҗалыгына икътисад һәм идарә, агробизнес алып баруның практик юнәлеше мәсьәләләренә кагыла».

Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы, Икътисад министрлыгы һәм Хезмәт, халыкны эш белән тәэмин итү һәм социаль яклау министрлыгы белгечләрен җәлеп итеп, 2023 елдан 2025 елга кадәр республика районнарында яшәүчеләр өчен ВКС форматында 10 тематик дәрес үткәрде. «Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы тарафыннан әлеге проектны барлык районнарга тарату дәвам иттереләчәк», – дип ассызыклады министр урынбасары.

Бүген үк комитет утырышында парламентарийлар республика Экология кодексының 45 статьясына һәм җир асты байлыкларыннан файдалану өлкәсендәге аерым мәсьәләләрне җайга салу турындагы республика законының 10 статьясына үзгәрешләр кертү турындагы проектны карадылар.  Закон проекты контроль органның контроль чаралар нәтиҗәләре буенча ачыкланган мәҗбүри таләпләрне бозуларны бетерү турында контрольдә тотылучы зат белән алдан аралашмыйча күрсәтмәләр бирү вәкаләтен беркетергә тәкъдим итә. Хәзерге вакытта контроль орган мәҗбүри таләпләрне бозуга юл куймау турында гына кисәтүләр ясый. Мондый кисәтүләр профилактик характерда була һәм бары тик таләпләрне үтәү өчен чаралар күрергә киңәш итә. Алар мәгълүмат бирү буенча йөкләмәләр салмыйлар, һәм аларны үтәмәү турыдан-туры җәзага тартылмый.

«Күрсәтмәләр бирү хокукын закон дәрәҗәсендә беркетү экология өлкәсендәге хокук бозуларга җавап бирүнең нәтиҗәлелеген арттырырга мөмкинлек бирәчәк, дип саныйбыз», – дип билгеләп үтте ТР экология һәм табигый ресурслар министрының беренче урынбасары Илнур Гобәйдуллин.

Закон проекты Дәүләт Советының якындагы утырышында беренче укылышта каралачак.